De laatste maanden of beter drie kwart jaar hebben voor mij in het teken van het avontuur gestaan: van een reis met werken en leven in een internationale, christelijke leefgemeenschap in Israel; op nederzetting Nes Ammim. Ik ben uit mijn dagelijks leven en werk gebroken voor een paar maanden om te doen, wat ik al een tijd wilde: er uit!
Uit het ritme, de flow of de tred van de wekelijkse gang in mijn werk, waardoor mijn leven bepaald wordt.
Ik wilde ook de nederzetting Nes Ammim helpen met overleven door en na de jaren van lockdown. En tenslotte wilde ik in die gepolariseerde samenleving een kijkje achter de voordeur nemen, mensen spreken die in Israel werken en wonen: over hun omgaan met die polarisatie. Nes Ammim was mijn vertrekpunt; daar werken mensen uit Europa en de VS aan dialoog tussen Israeli's en Europeanen, tussen christenen, Joden en Moslims, tussen Joodse en Arabische Israeli's, tussen oud en jong... zoveel bubbels, zoveel kloven te overbruggen!
Ik brak uit mijn ritme en ging dus een fase 'anders leven' in. Voor mij, hoewel ik altijd me een zigeuner gevoeld heb (misschien mijn roots in de hippietijd? Of oudere genen...) , tóch een avontuur, want het was al wel lang geleden, dat ik eens iets heel anders deed met mijn tijd, energie, met mijn wortels en talenten; en te lang geleden dat ik zo'n tijd buitenslands was.
Ooit ben ik 6, 7 weken in Brazilië geweest, heb ik dit land wat leren kennen. Ik was al eens 3 weken op een moshav in Israel geweest, 3 weken in Engeland gewerkt en gestudeerd, maar dat waren kortere perioden. Ik heb altijd op mijn bucketlist gehad om naar Santiago te lopen, maar daarvoor heeft me de tijd tot nu toe ontbroken of de levensomstandigheden om dit avontuur uit te werken.
Mijn avontuur in Israel dit jaar was één, die ik samen met Elsbeth heb ondernomen: het was heel mooi om er zo samen in te duiken, op pad te gaan, vele hikes in natuurreservaten te doen en mensen te interviewen waarbij Elsbeth de camera bediende. Samen beleefden we indrukwekkende momenten.
Ik noem er één: ik was voor de zesde keer in Israel en had ooit in de 1987 Sefat (Zefat, hoe je het ook wilt schrijven) bezocht. Ik vond het een mooi bergstadje en fascinerend, hoe kleurrijk en vooral hoe mooi het blauw was van de huizen. Er waren toen veel kunstenaars op straat, die zich achter hun palet door het uitzicht en panorama op de omliggende bergen lieten inspireren: daar wilde ik heen terug. We kwamen er op Sabbat en alles was dicht; zelfs de frisdrankautomaat was voorzien van een hangslot. In de synagogen die wel open waren, voelden we ons niet welkom tussen de mannen in het zwart. Sefat bleek een ruk naar rechts, conservatief orthodox Jodendom te hebben doorgemaakt. We zagen niet één kunstenaar meer op straat aan het werk. De galeries waren dicht, leek het. Ik duwde tegen een deur van een galerie, die er dicht uitzag en ineens kierde hij open en konden we via een gangetje toch in een hofje rondkijken: prachtig! Er hing genoeg kunst. Maar niets was vandaag te koop, want het was Sabbat.
We waren daarmee echt uitgekeken en liepen terug naar de auto. Onderweg zagen we een park op een heuvel, een burcht uit de kruisvaarderstijd begrepen we. Toen we in het park liepen, de heuvel op, hoorden we van boven af gezang. We zochten een ingang en moesten door een heel smalle donkere tunnel (alleen het lichtje van mijn mobiel bij ons) lopen om in het hart van de heuvel of burcht uit te komen. Daar stond een groep meisjes, jonge vrouwen beter gezegd, hand in hand te zingen op voor ons geweldig indrukwekkende manier: de zíel van de sabbat klonk hier voor ons in door: moed koesteren voor een betere, mooiere, vrediger, schoner en liefdevollere wereld. Die moed en bezieling werd er hartstochtelijk in gezongen!
We voelden van elkaar, hoe geëmotioneerd we waren, konden geen woord uitbrengen en tranen stroomden over onze wangen. Dít was Sabbat, zó je hoop en passie voelen gloeien en als een kaarsvlam aanwakkeren tot een vuur! De meisjes hielden kaarsjes en mobiellampjes vast om in het donker een cirkel van licht te creëren. Toen erna ook mannen in zwarte jassen met pijpenkrullen naar binnen wilden dringen om hún gezang aan te heffen, voelde dit en het geweld waarmee ze zongen bijna als ontering van de krachtige en gewijde manier van zingen, die de meisjes hand in hand hadden doen klinken ...
De huifkar met het balkon is een plaatje voor mij geworden van het avontuur, dat we deze paar maanden ondernamen.
We werkten en leefden mee in de leef-werkgemeenschap, maakten muziek en foto's, hielpen waar we konden, zongen om het kampvuur, leefden buiten als zigeuners en ondervonden, hoe het leven is, als je veel loslaat, je agenda vooral dicht laat en je met mensen die je niet kent aan de praat gaat.
Het leven is, zoals Israeli's in de hitte en drukte van hun keukens, met de handen in het zeepsop of bakvet, uitroepen 'balagan'!! Een zootje, een chaos!
Het balkon van de huifkar van de zigeuner heeft binnen het Jodendom als woord een reis afgelegd, van huifkar met balkon naar 'balagan': synoniem voor het ongestructureerde leven, de uitdragerij van de huifkar geworden.
Wat een zooi, wat een balagan! Maar uit de chaos kan iets moois en nieuws ontstaan en gecreëerd worden.. wát, is nog niet duidelijk. Dat hoeft ook niet. De beste eieren doen er 9 maanden over, voor je ziet, wat er uit komt.
https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/4083146/jewish/What-Is-the-Meaning-of-Balagan.htm?fbclid=IwAR1DCHJiea2zkmqPeeLySpaoFNhRiwDXrHfLUXLmn1HP2DjkZMn39wpHVXk
